~ASTRONOMI~

MU ASTRENOMIA UM PELQEN SHUME KESHTU QE VENDOSATA HAP KETE TEM KETU TREGONI DIQKA QE KA TE BEJ ME ~ASTRONOMI~...

"Syri i Zotit", keshtu e kane quajtur, astronautet e NASA-s, foton me te re nga hapesira por dhe me befasuesen.
Ajo paraqet nje komete,,ne qender te se ciles eshte nje pike e kuqe...Kjo pike mendohet te jete nje yll ose nje planet i vdekur.
Kjo fotografi tregon nje re e stermadhe pluhuri rreth nje ylli e vdekur, ne deistancen rreth 700 vjte drite nga Toka. Sipas ekipit te pecialisteve qe bene zbulimin, perplasjet e here pas hereshme te kometave qe mbijetuan mbas vdekjes se diellit te tyre, do te mundnin te formonin kete strukture, e cila, pritet te zhduket pas rreth 10 000 vjeteve. Astronomet besojne se ne sistemin tone diellor, nje fenomen i tille do te mund te perseritet pas rreth 5 miliard vjetesh.

Gjithcka nis nga nje eksperiment qe verteton edhe radhen e vendosjes qe nga Merkuri, Aferdita e duke vazhduar me Token e me pas Marsin. Te gjithe keto planete vertiten rreth unazes se brendshme te yllit tone, Diellit.

“Simulimi i realizuar tregon se dy planetet me te medhenj te nje unaze te materies me te afert jane krijuar ne ekstreme, dmth ne pjesen e brendshme dhe te jashtme. Keta planete jane Aferdita dhe Toka. Ne mes te tyre ndodhej nje tjeter material, nga i cili mori forme Merkuri dhe Marsi, te dy te spostuar ne pjeset ekstreme nga forcat gravidacionale te trupave me te medhenj dhe tani ata jane aty ku ne i shohim”, shpjegon prof. Hansen.

Sipas tij, karakteristikat e Merkurit dhe Aferdites tregojne gjithashtu se keto dy planete kane qene viktima te perplasjeve te medha. Por nga kjo e keqe ka vuajtur edhe Toka dhe simulimi i Hansen sqaron gjithashtu se per shkak te nje perplasjeje te nje trupi te madh me Token, lindi edhe Hena. Perplasja ka ngritur nje pjese te madhe te materies, e cila me pas ka krijuar satelitin e vetem te planetit tone.

Astronomet zvizeriane festojne se bashku me astronomet amerikane zbulimin e tyre me te fundit.

Kjo skuader e madhe ka zbuluar nje trio vrimash te zeza. Fenomeni eshte i rralle. Vrimat e zeza ndodhen ne nje largesi nga 100 deri ne 150 vjetedrite nga njeri - tjetri.
Ndersa largesia ndermej kesaj Trio dhe Tokes eshte rreth 10,5 miliard vjetedrite.

Anetare te skuadres bejne te ditur se gjithmone ka qene e veshtire se zbulosh vrima te zeza. Deri tani jane te njohur rreth 100 prej tyre. Disa jane dhe cifte afer njeri-tjetrit. Por fenomeni i fundit i habiti te gjithe. Tre vrima te zeza afer njera-tjetres.

Quhet "2009 BD", me diemater prej dhjetra metrash dhe eshte zbuluar gjate javeve te shkuara. Aktualisht, meteori tranzit ndodhet 624 mije kilometra larg Tokes, rreth dy here sa largesia Toke-Hene dhe kjo do te thote se ai nuk perben shqetesim, madje u ka dhene mundesine shume shkencetareve te mesojne me shume per keta trupa qiellore.

"2009 BD", nje objekt me ngjyre te celet, sillet rreth Diellit nepermjet nje orbite te ngjashme me ate te Tokes. Duke analizuar kete trakjektore, eshte dale ne perfundimin se objekti do qendroje per disa muaj prane planetit tone.

Zbulimi i ketij asteroidi per te cilin as qe dihej se ekzistonte, provon edhe nje here faktin se ne afersi te Tokes mund te udhetojne objekte te paidentifikuar ne cdo moment, pa dijenine e astrologeve.


Dite e djeshme nje tjeter asteroid i panjohur me pare, kaloj prane planetit tone ne nja largesi prej 70.000 km.
Asteroidi i ri u pagezua me emrin 2009 DD45 dhe ka nje madhesi 21 deri 47 Metra, madhesi kjo, e krahasueshme me nje pallat 10 katesh.

Sipas astronomeve dhe eksperteve te fushes trupa te tille kalojne shpesh afer planetit tone, por rralle ndodh qe ata te perplasen me Token, ose kur ndodh qe te hyjne ne atmosferen e Tokes, avullojne perpara se te perplasen ne siperfaqe.

Dite e djeshme nje tjeter asteroid i panjohur me pare, kaloj prane planetit tone ne nja largesi prej 70.000 km.
Asteroidi i ri u pagezua me emrin 2009 DD45 dhe ka nje madhesi 21 deri 47 Metra, madhesi kjo, e krahasueshme me nje pallat 10 katesh.

Sipas astronomeve dhe eksperteve te fushes trupa te tille kalojne shpesh afer planetit tone, por rralle ndodh qe ata te perplasen me Token, ose kur ndodh qe te hyjne ne atmosferen e Tokes, avullojne perpara se te perplasen ne siperfaqe.

ASTEROIDI BOMBË

Kjo nuk është fiksion shkencor por një vërejtëje shum serioze e shkencëtarëve gjithandej botës.
Shkencëtarët tërheqin vërejtëjen për mundesinë e shkatërrimit të planetit tokë nga një asteroid i madhë qv sipas parashikimëve duhet ti bjerë tokës në vitin 2019.
Asteroidi tashmë i quajtur “2002 NT 7” është i madhë afër 2.5 km me një masë prej 12 megatonëve dhe shkon me një shpejtësi prej 160.000 kilometra në orë.
Në rast të një goditjeje ai shpërthen me një forcë prej 1.2 milion megatonëve. Shkencëtarët mendojnë se Asteroidi do të godasë token diten e premte me 1 shkurt të vitit 2019 dhe sipas të gjitha gjasave kjo do të ndodhë pasdite.
Shkencëtaret tërheqin vërejtjen se Asteroidi po i ofrohet qdo ditë e më shumë tokës.
Dr. Benny Paiser nga Universiteti i Liverpulit ( Angli ) potencon: “ Ky Asteroid është gjëja më e rrezikshme të cilen e kemi pare deri më tash dhe e cila rrezikon seriozisht planetin tone ”.
A po i katanoses tokës një katastrofë sikur para 64 milionë vitesh kur një asteroid shkatërroi qdo gjë të gjallë mbi tokë. Llogaritet që Asteridi-rrebel do të shpërthejë atmosferen e tokës me një shpejtësi prej 28 kilometra në sekondë. Kjo do të thotë që Asteroidi do të godasë token me një shpejtësi prej 100.000 mijë kilometra në orë. Vetëm për disa sekonda sipas shkencëtarëve do të shkatërrohen të gjitha kontinenten dhe toka nuk do të jetë më e banueshme. Shkencëtarët megjithatë kanë dhënë propozime për të filluar përgaditjet që Asteroidi të shkatërrohet me një NASA-Raketë që në kosmos.
Shpresojmë që keshtu do të ndodhë.

Kjo nuk është fiksion shkencor por një vërejtëje shum serioze e shkencëtarëve gjithandej botës.
Shkencëtarët tërheqin vërejtëjen për mundesinë e shkatërrimit të planetit tokë nga një asteroid i madhë qv sipas parashikimëve duhet ti bjerë tokës në vitin 2019.
Asteroidi tashmë i quajtur “2002 NT 7” është i madhë afër 2.5 km me një masë prej 12 megatonëve dhe shkon me një shpejtësi prej 160.000 kilometra në orë.
Në rast të një goditjeje ai shpërthen me një forcë prej 1.2 milion megatonëve. Shkencëtarët mendojnë se Asteroidi do të godasë tokën ditën e premte me 1 shkurt të vitit 2019 dhe sipas të gjitha gjasave kjo do të ndodhë pasdite.
Shkencëtaret tërheqin vërejtjen se Asteroidi po i ofrohet çdo ditë e më shumë tokës.
Dr. Benny Paiser nga Universiteti i Liverpulit ( Angli ) potencon: “ Ky Asteroid është gjëja më e rrezikshme të cilën e kemi pare deri më tash dhe e cila rrezikon seriozisht planetin tonë ”.
A po i katanoses tokës një katastrofë sikur para 64 milionë vitesh kur një asteroid shkatërroi çdo gjë të gjallë mbi tokë. Llogaritet që Asteridi-rrebel do të shpërthejë atmosferen e tokës me një shpejtësi prej 28 kilometra në sekondë. Kjo do të thotë që Asteroidi do të godasë tokën me një shpejtësi prej 100.000 mijë kilometra në orë. Vetëm për disa sekonda sipas shkencëtarëve do të shkatërrohen të gjitha kontinenten dhe toka nuk do të jetë më e banueshme. Shkencëtarët megjithatë kanë dhënë propozime për të filluar përgaditjet që Asteroidi të shkatërrohet me një NASA-Raketë që në kosmos.
Shpresojmë që kështu do të ndodhë.

unaza e Saturnite ben kete planet te veçante.Perbehet nga copa hekuri dhe guri qe kane madhesi prej 10 metrave deri ne pak milimetra.Unaza eshte e gjere 272.000km dhe rreth 30m e trashe.Peisazhet ne siperfaqen e Saturnit jane krijuar nga stuhite e fuqishme,qe e mbeshtjellin gjigantin, si dhe rotacioni i tij i shpejte.Titani,nje nga satelitet e tij qe eshte me i madh se merkuri, eshte i vetmi satelit qe ka atmosfere.

FOTO TE REJA NGA GJITHESIA

Saul Perlmutter dhe shkencëtarë nga NASA duan njëherë e mirë t’i bien për gjurme fuqisë misterioze që e përndan Universin. Në rast se Energjia e Errët vazhdon gjithmonë të rritet ajo madje do të shkëpuste edhe objektet që mbahen nga forca e rëndesës.

Saul Perlmutter:
Universi mund të zgjerohet, ngadalsohet dhe dikur të pësojë kolaps. Ose diçka edhe më me shumë gjasë, do të mund të zgjerohej gjithnjë e më shpejtë. Kjo mund të vazhdonte madje aq larg – këtë e quajmë „Big Rip“ – sa të shqitë vërtëtë çdo gjë e t’i copëtojë deri në grimca më të imëta të mundshme.

E si mund t’i biesh në gjurmë një energjie për të cilën s’dimë gjë fare, s’dimë nga se përbëhet apo si funksionon? Shkencëtarët e kanë një plan: ata duan të dërgojnë në Gjithësi një satelit të pajisur më një çip me ultra-rezolucion. Ai do të na mundësonte të kapim imazhet e dallimeve të ndriçimit të supernovave shumë të largëta. Për herë të parë do të modelohen zona gjigante të Gjithësisë. Vetëm me zbulimin e një numri sa më të madh të supernovave të reja Perlmutter dhe ekipi tij mund të vërtetojnë forcën zgjeruese të Energjisë së Errët. Me këtë mision shkencëtarët duan t’i përgjigjen pyetejs se çfarë lloj energjie fshihet pas kësaj force misterioze, e cila është aq e fuqishme sa të mund ta shkatërrojë Universin..
Në Garching kanë mbërritur imazhet nga Very Large Telescope. Dr. Natascha Förster Schreiber dhe ekipi saj kanë goditur në shenjë. Ata me të vërtetë kanë zbuluar një glaktikë. Por diçka është e çuditshme: kjo galaktikë me emrin aspak spektakolar MS 1512-cB58 është shumë më e madhe seç duheshte në të vërtetë të jetë. Në vend që të jetë, ashtu siç pritet sipas terorisë aktuale mbi Universin shumë më e vogël, ajo në formë dhe perimetër është gati sa Rruga jonë e Qumshtit.

Poashtu edhe galaktikat tjera, të cilat i ka studiuar ekipi kontrollit, pohojnë imazhin e habitshëm: ato kanë një formë spirale, sillen rreth boshtit të tyre dhe janë gjigante. Si është e mundur, që në një kohë relativisht të shkurtër pas Shpërthimit të Madh, ata të jenë zhvilluar kaq shumë?

Dr. Natascha Förster Schreiber:
Kjo ka qenë absolutisht e papritur. Këta janë vërtet sisteme gjigante. Duken tamam si Rruga e Qumshtit, dhe atë menjëherë pas Shpërthimit të Madh. Ne prisnim të gjejmë pjesë të vogla, por atë që shohim tani, është ata janë galaktika të pjekura, janë shumë të rënda dhe poashtu rrotullohen. Sipas teorisë, kjo nuk duhet të ishte absolutisht kështu. Për teorinë kjo tani është një sfidë e madhe. Duhet bërë edhe shumë punë për t’i kuptuar në hollësi këta objekte.

Kozmologët kanë ecur mjaf larg, deri në cepat e Universit. Por atë ç’kanë gjetur atje i bën ata të dyshojnë në të gjitha teoritë e tyre. Energjia e Errët dhe Materia e Errët janë aq misterioze dhe, megjithë përpjekjete bëra mbeten kaq të pastudiuara, saqë gjithë dijen mbi Kozmosin e vënë sërish në pikëpyetje.

Saul Perlmutter:
Mbase ndonjëherë do arrimë në kufijtë, ku aftësitë tona të të kuptuarit do të duhet të jenë aq të mëdha, saqë për këtë do të duhej të kishim një tjetër tru për ta kuptuar botën që na rrethon.

Çdo pjesë e Universit ka të kundërtën e saj. Dhe kështu, çdo përgjigje e mundshme mbi krijimin e botës, siç duket hedh një pikëpyetje tjetër!

E përktheu nga gjermanishtja Bekim Qoku

Burimi: http://www.3sat.de/3sat.php?http://www.3sat.de/hitec/magazin/120736/index.html

Nje nga fenomenet me interesante te Universit (ndoshta me interesanti pas Big Bangut), ka ndodhur me 9 janar te ketij viti, dhe kesaj rradhe shkencetaret nga e gjithe bota kane qene ne “llozhen qendrore” per te pare fenomenin ne fjale.
Teksa po shihnin nje yll te vjeter ne galaksine spirale NGC 2770, Alisia Soderberg dhe Edo Berger, te Carnegie Observatories of Princeton University, dhe koleget e tyre te Penn State University kane asistuar ne shfaqjen ne kohe reale te nje supernove.
Supernova, qe eshte teresia e fenomeneve qe ndodhin gjate shperthimit te nje ylli, eshte nje proces i cili eshte teorizuar per nje kohe te gjate. Megjithate deri me sot nuk eshte arritur te observohet drejtpersedrejti ky fenomen.
“U ndodhem ne vendin e duhur ne momentin e duhur”, shpjegon Soderberg “ishim duke kerkuar nje supernove me te vjeter ne galaksine ne fjale, kur e ashtu quajtura SN 2008D, u shfaq, dhe fale shkelqimit te saj nen rrezet X, mbuloi gjithe radiacionin e galaksise ne fjale. Me siguri do te kishim humbur kete eveniment, neqoftese nuk do te kishim nen dispozicion aftesine observuese te teleskopit Swift.”
Supernova arrihet kur masa e nje ylli eshte rreth 8 here me e madhe se ajo e Diellit, dhe kur ai mbaron karburantin e tij te perbere kryesisht nga hidrogjeni. Nen trysnin e foces gravitacionale rrezatimi i dobesuar nuk mund te rezistoje dhe keshtu ylli ne fjale fundoset ne vetvete, duke i lene vendin nje spektakli te mrekullueshem. Brenda pak milisekondash e gjithe masa e yllit zhutet ne qender te tij, gjithnje e me shpejt, gjithnje e me fort. Temperatura rritet per shkak te trysnise te larte, dhe nje rrezatim X jashtezakonisht i fuqishem sa mund te fshehe gjithe galaksine shfaqet. Shtresat e jashtme qe kane arritur te shpetojne perhapen me shpejtesi ne drejtim te kundert, duke cliruar vale gazi teper te fuqishme ne mjedisin perreth. Nje vale drite perhapet kudo ne univers aq sa nga Toka mund te shihet me sy te lire si shfaqja e nje ylli te ri. Per te perfunduar ne qender te yllit te zhdukur shfaqet nje yll neutronesh, ose nje vrime e zeze nese masa eshte e mjaftueshme.
Per te perfituar sa me shume nga ky fenomen i rralle per tu pare ne kohe reale, Alisia Soderbergs ka leshuar menjehere nje thirrje te gjere nderkombetare dhe teleskopet me te rendesishem jane drejtuar nga ylli ne fjale. Hubble, observatori i rrezeve X Chandra, teleskopi VLA (Very Large Array), North Gemini dhe Keck 1 ne Hauai, Shmidt me nje rreze prej 1,5 metersh, dhe teleskopet 6 metersh, jane vetem disa nga me kryesoret e teleskopeve te perdorur per te observuar fenomenin. Asnje nuk donte ta humbiste nje eveniment te tille.
Pas me shume se 4 muajsh studimesh, Soderbers dhe 38 bashkepunetoret e saj kane vertetuar se procesi i perhapjes se rrezeve X dhe i gjithe fenomeni i vezhguar ishte ne perputhje te plote me teorine e ndertuar 40 vitet e fundit.
Me poshte edhe imazhi i marre nga NASA qe pershkruan supernoven ne fjale, dhe lidhjet per animacionin qe tregon simulimin e shperthimit te nje ylli:


Në Berkeley University të Kalifornisë astrofizikani Saul Perlmutter studion „yjet eksploduese“. Imazhet ai i merr nga teleskopi hapësinor Hubble. Astronomët i quajnë këta yje Supernova. Supernovat hyjnë në ngjarjet më të dhunshme të Universit. Ato eksplodojnë me fuqinë e trilion trilionë bombave atomike. Drita e tyre shndrit për një kohë të shkurtër më shumë se e një galaktike të tërë. Për shkak se drita e tyre mund të përllogaritet shumë saktë, Perlmutter mundet të na japë largësinë e tyre nga Toka dhe, në këtë mënyrë, mund të hedhim një vështrim nga e kaluara.

Perlmutter:
Të gjithë këto Supernova janë ekplozione që kanë ndodhur para një, dy, tre miliardë vitesh. Në çastin kur studiojmë një nga këto supernova, ato na tregojnë diçka rreth këtij momenti të historisë para një apo dy miliardë vitesh, ndërkohë që ne përpiqemi të qëmtojmë sa më shumë e mundur, për të zbuluar se si ka qenë Universi para dy, pesë apo dhjetë miliardë vitesh.

Pra çdo vëzhgim drejt gjithësisë është po ashtu edhe një udhëtim në kohë, mbrapa në të kaluarën. Yjet, galaktikat, mjegullnajat spirale janë aq larg, saqë dritës i duhet shumë rrugë për të bërë deri në tokë. Një rreze drite për një vit kalon një rrugë prej 9 ½ miliardë kilometrash. Dritës së Diellit tonë i duhet vetëm 8 minuta që të mbërrijë tek ne. Por dritës së Andromedës, galaktikës më të afërt me Rrugën e Qumështit, i duhen 2 ½ milionë vite deri tek ne.

Shkretëtira në Kili. Këtu ndodhet vegla më e madhe e njerëzimit në tokë e bërë për të vëzhguar Gjithësinë. Është Very Large Telescope, shkurt VLT.

Ky teleskop nuk është vetëm një dylbi i fuqishëm, por gjithashtu edhe një makinë kohe. Me të shkencëtarët kanë mundësinë të depërtojnë sa më larg në Kozmos. Në thellësitë e Gjithësisë ata kërkojnë zonat ku u krijuan yjet e para nga gjella kozmike e zanafillës që më pas do të formonin formacionet komplekse dhe të mrekullueshme: galaktikat, prej të cilave është ndërtuar Universi.

Dr. Natascha Förster Schreiber dhe ekipi saj nga Instituti Max Planck për fizikë extraterrestrale në Garching janë në kërkim të lidhjes mes yjeve të para dhe galaktikave më të hershme.

Si qe e mundur që nga strukturat e para difuze të zhvilloheshin forma të qarta të një galaktike? Imazhet e para që morëm nga VLT-ja na shfaqin sisteme yjesh 10 miliardë vit-drite larg. Trajta të paqarta skematike. Tani shkencëtarët duhet të vendosin rreth një njolle drite. Vetëm atëherë mund t’ia drejtojnë të gjithë forcën e dritës të Teleskopit objektit të përzgjedhur. Po morën një vendim të gabuar, do me thënë Teleskopin ia drejtojnë një mjegullnaje difuze yjesh në vend një galaktike, kjo do të thotë të humbasësh kohë teleskopi shumë të çmueshme.

Sic e dime planeti Toke eshte nje pjese e Sistemit Diellor.Ky sistem formohet nga nente planete, te cilet sillen rrotull diellit se bashku me 54 satelite te tyre. Toka eshte planeti I trete afer diellit.
Fillimisht le te konceptojme madhesine e ketij sistemi.Diametri I Diellit eshte 103 here me I madh se ai I tokes.Le ta shtjellojme kete me nje krahasim: Nese diametrin e tokes prej 12.200 km do ta sillnim ne madhesine e nje zari te vogel, Dielli do te merte nje permase me te medha se nje glob, gjegjesisht sa dy topa futbolli. Interesante eshte edhe largesia ndermjet tyre per te formuar nje model koncis me dimenzionet reale, largesia e zarit te vogel nga globi duhet te jete 280m.Ndersa ato planete orbita e te cileve eshte me larg Diellit, duhet t'I vendosim me kilomatra larg.
Ky dimenzion kaq gjigant I Sistemi Diellor qendron shume modest ne raport me galaktiken "Rruga e Qumeshtit" ku ndodhet. Sepse ne galaktiken ekzistojene 250 miliard yje tjera me madhesi shume me te madhe se sa Dielli.Ylli me I afert me Diellin eshte Alfa Centauri. Nese do te vendosim edhe Alfa Centaurin ne maketin qe vendosem Token dhe Diellin ate do ta vendosnim 78.000 km larg globit qe perfaqesonte Diellin.
Le ta zvogelojme disi kete model. Toka le te jete nje grimce e vogel pluhuri,e cila mezi shihet me sy. Atehere Dielli do te jete me madhesine e nje kokre are dhe do te vendoset 3 metra larg Tokes. Mbeshtetur ne keto permasa Alfa Centauri duhet te vendoset 640km larg Diellit.
Cdo Galaktike mbart 250 miliard yje, te cilet ndodhen larg njerit-tjetrit ne keto distanca te pabesueshme, ndoshta edhe me larg.
Interesante eshte se nese do te mendojme vendin qe ze galaktika ne hapesire ,kjo eshte shume e vogel .Sepse ne hapesire ndodhen edhe rreth 300 miliard galaktike te tjera!..Hapesirat midis ketyre galaktikave jane milione here me te medha se largesia reale mes Diellit dhe Alfa Centaurin.
Ne lidheje me kete madhesi marramendese, Xhorxh Grinshtajn ne librin e tij "The Symbiotics Universe ( Universi Simbiotik ) fq 21" shkruan se:
"Nese yjet do te ishin pak me afer me njeri-tjetrin,astrofizika nuk do te ishte shume me ndryshe.Nuk do te ndodhte asnje proces ndryshimi ne funksionet themelore te fizikes ne yje, nebula apo ne trupat e tjere qiellore.Nese e shohim nga larg pamja e galaktikes sone do te ishte e njejta .I vetmi ndryshim do te ishte kur mbremjeve te shtriheshim ne bar dhe tek veshtronim yjet, do te shihnim se qielli do te ishte I tejmbushur me yje .Me falni, po;Do te kishte edhe nje ndryshim tjeter . "Une", I cili do te shihja kete peisazh nuk do te ekzistoja...Kjo hapesire gjigante me yje eshte nje kusht per ekzistencen tone".Grinshtajn e shpjegon edhe arsyen; hapesirat boshe ne kozmos sigurojne qe disa ndryshore fizike te formulohen ne harmoni pikerisht me jeten tone.Kjo eshte nje arsye edhe per ruatjen e tokes nga perplasjet me trupat qiellore gjigante, te cilet enden neper keto hapesira kaq te medha pa ushtruar me te voglin kercenim per Token.
Dhe se fundi perhapja e trupave qiellore ne univers eshte nje strukturim I duhur harmonik per jeten tone.Keto hapesira a jane formuar PA QELLIM? A jane shfaqur si perfundim I nje krijimi te vullnetshem.Le t'u pergjigjemi vete
Pershendetje per Harun Jahjen

Një satelit gjigand amerikan ka dalë jashtë kontrollit dhe mund të godasë Tokën në fund të shkurtit ose në mars. Zyrtarë të qeverisë amerikane thanë se situata po ndiqet me vëmendje. Sateliti mund të përmbajë materiale të dëmshme dhe nuk dihet se në ç‘pikë të planetit mund të godasë. Një incident i ngjashëm, më i madhi i këtij lloji, është shënuar në 1979-ën, kur një stacion hapësinor i braktisur, prej 78 tonësh, doli nga orbita dhe ra fatmirësisht në oqeanin Indian. Në vitin 2000, inxhinierët e NASA-s mundën të devijonin me sukses një tjetër satelit vëzhgues me peshë 17 tonë, duke bërë që ai të binte në oqeanin Paqësor. Ndërsa në 2002-shin, zyrtarët besojnë se pjesë të një sateliti shkencor hynë në atmosferën e tokës dhe ranë mbi Gjirin Persik, disa milje larg vendit ku ishte parashikuar se do të binin.

Një “vëlla” i ri i është bashkuar shoqërisë së planeteve të tjerë solare. Emri i tij është Makemake dhe ndodhet në zonën e Kuiperit, një masë me planete të vegjël, asteroide e kometa që më larg Neptunit, rrethojnë sistemin diellor ku bën pjesë dhe Plutoni. Ky planet ndodhet 6 milardë e 850 milionë kilometra larg Diellit, (Toka është 150 milionë kilometra arg Diellit). Emri i tij vjen, sipas mitologjisë, Rapa Nui, nga perëndia i njerëzimit në ishullin e Pashkës.

Një trup i madh sa Plutoni goditi Marsin

Diskutimi mbi origjinën e hemisferës veriore marsiane tashmë ka mbeërritur në një pikë të palëvizshme. Mbi të sigurisht që diskutohet ende, por gjithmonë me qëllimin për të evoluar më mirë dhe me besueshmëri më të madhe shpjegime të tjera mbi origjinën e Marsit ashtu siç e njohim në ditët e sotme. Hemisfera veriore është e rrafshtë dhe më e ulët, mesatarisht në krahasim më hemisferen jugore, më malor prej rreth 3 kilometra. Arsyeja. Tre artikuj të publikuar në revistën britanike Nature, qendronin në faktin se rreth 4 miliard vite më parë kur planeti i kuq ishte ende në fazën e tij të formimit, është goditur nga një trup qiellor me përmasat e planetit Pluton. Kjo gërmoi një krater gjigand që mbulon me një forme elptike gati të gjithë hemisferën veriore, duke e bërë atë kraterin më të madh të sistemit diellor. Me përmasat e tij, në fakt prej 10.400 për 8.500 kilometra kalon legenin Aitken në polin jugor të Hënës që deri tani mbante rekord. Në atë epokë kur verifikohej impakti marsian, një impakt tjetër në Tokë të një trupi të madh sa Marsi projektoi në afërsi të planetit tonë atë material që, duke u coagulatosi më pas u bë Hëna, kjo, është të paktën ideja më e akredituar në pushtet.

KUNDËRSHTIME - Duke iu rikthyer Planetit të Kuq, teoria e rënies ka qenë avancuar për herë të parë në fillimet e viteve '80 nga Steven W. Squyres i Unversitetit Cornell dhe përgjegjës shkencor i misoneve marsiane me robotët e Nasa Spirit dhe Opportunity akoma aktivë. Në atë kohë, të numërta kanë qenë kritikat e avancuara. Përfundimet e publikuara sot janë nisur nga observime të kryera me orbiters, Mars Global Surveyars dhe Mars Odissey. "Rezultatet e marra heqin të gjitha kundërshtimet e drejtuara teorisë së impaktit" thotë Walter S. Keifer i Jet Propulsion Laboratory i Nasa-s dhe Massachusetts Institute of Technology. Pra, faktikisht janë vënë në punë tre skuadra, duke gjeneruar tre kërkime të publikuara bashkë me foto dhe prova.

NJË KRATER PA UNAZË - Krateri i madh elptik nuk tregon unazën tipike të kratereve, sepse koha dhe shpërthimet vullkanike pasuese e kane masakruar pjesërisht. Fuqia e impaktit (i kryer në shpejtësinë 20 mijë milje në orë) që e ka gërmuar është përllogaritur baraz me 75-150 trilion milion tonelatash tritoli. E gjitha është vlerësuar me anë të simulimeve të kryera nga skuadra e Caltech, politekniku i Kalifornisë. Hipoteza tjetër që shpjegon koren më të hollë të hemisferës veriore lidhet me një aktivitet të brendshëm të ndryshëm, i cili ka nxjerrë një sipërfaqe të jashtme të ndryshme. Sipas planteologëve marsianë ky legen gjigand është mbyshur më pas me një oqean uji të lënghënë pesëqind milion vitet e parë të jetës së planetit kur atmosfera ishte e dëndur dhe uji qarkullonte vrullshëm në sipërfaqe.

Përgatiti: KLARITA BAJRAKTARI

RRUZULLI TOKË MUND TE KETE QEN NJE TOP BORE!

Sipas një hipoteze të re të quajtur Tokë Topbore (Snowball Earth) para rreth 600 miljon vjetësh i tërë planeti ynë ka qenë i mbuluar me shtresa të mëdha akulli dhe bore. Jeta që në atë kohë ishte akoma në formën e mikroorganizmave ka kaluar krizën e saj më të madhe dhe ka qenë pranë zhdukjes.

Kjo teori është zgjidhje e një sërë paradoksesh të mistershme që kanë ngacmuar shkencëtarët për një kohë të gjatë.

Para 750 deri 580 milionë vjetësh duket që ka pasuar në mënyrë të përkohëshme glaciere në tërë botën, edhe në vendet tropikale.......

e Çuditshme po e vertetë
krijesa e pare tokesore qe fluturoi ne gjithesi ishte qeni Rusë LAIKA me 3 nentor 1957 laika u nis me Sputnik 2 dhe u soll 8 dite rreth tokes.per fate te keq ne diten e 8 Laika nuk kishte me oksigjen shkaku i nje defekti dhe vdiq

DIELLI

diametri:1.390.000km
rotacioni:25-36 ditë te tokes
temperatura:vetem nga jashtë eshtë 6000 grade celcius ne siperfaqe 5.527 celcius
ne bërthame:15.599.726 celcius
njollat e zeza:3.526 celcius

Një teleskop që do të ketë si qëllim të kërkojë jetë jashtëtokësore është ndërtuar së fundmi. Projekti i iniciuar nga bashkëthemeluesi i Mikrosoftit, Pol Alen, ka gjashtë antena 350 metra të larta dhe do të jetë një ndër më të mëdhenjtë në botë. Teleskopi do të jetë në gjendje të "gjurmojë" më shumë se një milion sisteme yjore, nëpërmjet sinjaleve radio të gjeneruara nga qeniet inteligjente. Krijuesit e tij shpresojnë se ai do të mund të kapë shenja të jetës jashtë tokësore, deri më 2025-ën. Në fakt, teleskopi pritet të ofrojë edhe më shumë informacione mbi fenomene të tilla si supernovat, vrimat e zeza apo objektet e ndryshme astronomike që janë parashikuar, por që nuk janë vëzhguar deri më sot. Teleskopi është ngritur në Kaliforni, rreth 470 kilometra në veri të San Fransiskos.