Gjendja e katert e lendes - Plazma

´ndodh nëse do të ngrohim një gaz ne një temperature shumë te lartë?
Ne fillim energjia Kinetike bëhet shumë e madhe dhe molekulat qe e perbejne atë ndahen ne atome. Me rrijen e metejshme te temperatures nga atomet e gazit do të shkeputen elektronet. Gazi jonizohet dhe kështu ne ne ndodhet një perzjerje elektronesh dhe katione.. Kjo substance e re sillet si një gaz i rregullt, por perbehet dhe nga disa cilësi te veçanta. Ne te vërtetë perben një gjentje te katert te lendes, qe quhet plazme.
Plazmimi i pjesshem i lendes mund të ndodhë tek drita floureshente, ne yjesi, tek shpërthimi i vetetimave, ne qendër te flakave te mëdha te zjarreve etj.
Ne këto shembuj gazi jonizohet vetëm një çast, pra jonizohet pak.
Jonizimi nuk ndodh shpesh. Elektroni i lirë mund te humbase energji ne momente perplasjeje me diçka. Kur ai ka humbur shumë energji, ai mund te kapet sërish nga gazi i jonizuar. Për këtë shkak,ne atmosfere plazma krijohet te vetetimat dhe flaka ku kemi jonizim te pjesshem dhe mjaft te brishte.
Duhet te harxhohet një sasi energjie e jashtezakonshme për te arritur shkalle te lartë jonizimi
Disa lende mund te kalojne ne gjendje plazme ne temperaturat 50.000K deri ne 100.000K.
Kjo gjendje e plazmes quhet "plazme e ftohte".
Pervec kësaj plazme kemi edhe "plazme te ngrohte" e cila perftohet kur temperatura leviz ngav 10.000.000K deri ne 100.000.000K. (lenda perberese e yjeve)
Shkencetare po mundohen te arrijnë këtë lloj plazme nëpërmjet energjise te cliruar nga reaksionet berthamore.
Jo vetëm kaq, shkencetaret po përdorin dhe fusha magnetike te fuqishme për te perftuar "plazmen e ngrohte"
Një mënyrë qe përdoret për këtë qëllim quhet "tukamaku", ku plazma e perftuar kufizohet nga një unaze.