gjithesia rreth nesh

--------------------------------------------------------------------------------
Shpesh here rastis qe neteve te te shikojme qiellin e kthjellet te mbushur me yje te ndritshem. Te ndodhur para madheshtise se kesaj bote, eshte e pamundur te shpetojme nga mendime qe prej shekujsh kane munduar mendjen e njeriut. Sa larg jane keto yje? Cfare ka matane tyre? Te njejtat pyetje pyejtje lindin edhe duke vrojtuar boten ne thellesi te atomeve e te grimcave elementare. Bota qe njohim ne, gjithesia rreth nesh, eshe e fundme. Ajo ngjan me nje "sfere' qe zgjerohet vazhdimisht, thote Allahu (xh.sh):”Dhe Ne e ndertuam qiellin me fuqine tone dhe Ne jemi Ata qe e zgjerojme ate”. Gjithesia rreth nesh eshte gjitjnje ne levizje.

Per njeriun primitiv bota qe njihte Aa ishte shume e vogel, ndoshta vetem zona prej disa metrash rreth qendres qe banonte ai. Matane kesaj hapesire ndodheshin botet e panjohura qe shpesh ne imagjinaten e tij merrnin forma fantastike, te frikshme. Me zhvillimin e njerezimit kjo hapesire u zgjerua duke u shoqeruar vazhdimisht nga tronditja prej se rese dhe shqetesimi prej se panjohures.

Kur shikonte nga mali cikala majen e vezuvit, Xhordano Brunoja I vogrl mendonte se se atje ishte fundi I botes. Por kur hipi ne majen e ketijmali bashke me te atin dhe pa se toka vazhdonte edhe matane, deri tutje ne horizont, pesoi nje tronditje te thelle, qe ndikoi tek ai gjithe jetes.

Pra 500 vjetesh, disa dijetare ne Europre mendonin se matane ujerave ndodheshin kontinente te tjera dhe Toka duhej te ishte e rrumbullaket. Ne ate kohe keto ide per shumicen dukeshin “ cmendura”, “te paarsyeshme”. Por kontinentet u zbuluan dhe rrumbullakesia we tokes u vertetua.

E njejta gje po ndodh ne shekollin tone ne kozmos. Fluturimet e reja kozmoke po hapin para njerezimit hapesira dhe bote te reja me te cuditshme, si hena,marsi, jupiteri te gjitha “ujedhesat” e sistemit tone diellor.

Epoka e sotme e astronomise mund te quhet epoka e njohjes se galaktikes. Perdorimi I metodafe dhe I teknikave te reja te shkencetareve ne studimet astyronomike ka lejuar te behen zbulime te ndryshme ne grumbullin e yjeve te “kashtes se kumtrit” apo te “rruges se qumeshtit”, sic quhet ndryshe. Por keto zbulijme kane nxjerre shume enigma te tjera te panjophura. Jane pikerisht keto keto qe e bejne galaktiken tone te cuditshme.

Kur astronomet e lashte vune re ne qiell disa yje te vecante qe shetisnin ne sfondin e yjeve te tjere, kete ata e quajten “cudi”. Por shkenca arriti ti njohe keta trupa qiellore te cilet ishin planetet, madje ne disa prej tyre zbriti anije kozmike ku I analizoi nga afer. Atehere e cuditshmja zbriti nga froni I saj I se panjohures, e I enigmatikes dhe u be e qarte dhe e zakonshme.

Por sot astronomia po ndeshet me aq te panjohura matane sistemit tone diellor, saqe mund te themi se e cuditshmja qendron kudo ne ne grumbulolin e yjeve te rruges se qumeshtit. Ne po jetojme ate kohe te zhvillimit te astronomise, kur ajo po sheh me “sy te habitur”boten e madhe te galaktikes sone ku gjithesia shfaqet gjithnje me e cuditshme se sa arrijme ta mendojme ne.
Gjate ketyre djetevjecareve te fundit, me ane te teleskopeve dhe te teknikave te reja, astronomet po zbulojne para syve tane bote gjithnje e me te habitshme. Te gjitha keto zbulime kane krijuar sot kushte por te bere nje hop ne astronomi.

Matane ketyre boteve, pamje e te cilave tani per tani jane bere si te “shtepise”, teknikat vrojtuese kane zbuluar bote te reja, te mahnitshme. Te ndodhura pertej atyre kufijve te hapsires dhe te kohes, qe mund te hapte intelekti yne, madje pertej edhe vete imagjinates sone me fantastike keto kanme gjithmone aty, matane kufirit te njohjes sone, matane “gjithesise rreth nesh”.

Por tani edhe “pengesat” kozmike kane filluar te kapercehen. Keta kufij po zgjerohen me shpejtesi te papare, ndonese jo me lehtesi, por me perplasje te vazhdueshme me te panjohuren. Ngado shfaqet e “cuditshmja”, mbi te cilat shkencat rishikojne ligjet dhe teorite, ndersa filozofet kontrollojne idete themelore dhe metodat e tyre.

Njeriu ka hapur rrezet e pare te ketyre boteve te panjohura qe po sfidojne shume perfytyrimet tona per materjen ne forme lende e fushe dhe per energjine, ku nje luge kafeje me lende peshon sa 200 elefante, ku nje yll I vogel ndizet dhe shuhet me shpejtesine e pabesueshme 30 here ne sekonde, ku disa yje misterioz ndricojne sa 1016 diej, ku materia lendore e fushore perpihet nga disa “trupa” te padukshem qe quhen “vrimat e zeza”, ku galaktikat largohen gjithnje e me shpejt nga njera tjetra, ku disa trupa te ngjashme me yjet (kuazaret) rrezatojne nje energji sa dhjetra galaktika ku…. Sot jane pikerisht keto dukuri te cilave u pershtatet plotesisht fjala e “cuditshme”. Ato perbejne kufijte e njohjes sone ne kozmos, kufijte e rinj te gjithesise qe ka pushtuar mendja e njeriut ne kohen e sotme

flm...shumm me pelqejj

flm serafin...|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||\

flm

sps...

COpy

sps amigas
los quero mucho...

flm FINA

okcey

shume mire