Zbulimi i planetit me te vjeter mahnit shkenctaret

Astronomë amerikanë dhe kanadezë kanë zbuluar planetin më të vjetër i cili rrotullohet rreth dy yjeve në konstelacionin e Akrepit. Ai është tepër i ndryshëm nga Toka dhe planetët e tjerë që sillen rreth Diellit dhe kjo mund të jetë shenjë se kemi të bëjmë me një kategori të panjohur më parë planetesh në atë rajon të kozmosit. Toka dhe Sistemi Diellor janë relativisht të rinj, vetëm 4 miliard e gjysëm vjet, krahasuar me rreth 14 miliardë vjet të moshës së universit. Mirëpo astronomët kanë zbuluar një planet gati po aq të vjetër sa kozmosi. Studiuesi nga Universiteti Shtetëror i Pensilvanisë, Steinn Sigurdsson, thotë se planeti është 13 miliard vjeç dhe është formuar kur universi ndodhej ende në fazat e hershme.

“Mendoj se planeti që kemi zbuluar, është mostër e brezit të parë të planeteve të universit, të krijuara në galaksinë tonë shumë, shumë më herët se të krijohej Dielli”, thotë astronomi.

Planeti është gjigand si Jupiteri, megjithatë 2 herë e gjysëm më i madh dhe ndodhet 5 mijë e 600 vjet-dritë larg, si dhe në një distancë të madhe nga yjet rreth të cilëve rrotullohet: për një rrotullim atij i duhen rreth 100 vjet tokësorë.Planeti nuk duket nga Toka, por shkencëtarët e zbuluan jo drejtpërdrejtë, por duke vëzhguar njërin prej yjeve, rreth të cilëve rrotullohet, përmes një radio-teleskopi në Tokë dhe teleskopit orbital Hubble.

“Ky është një zbulim mahnitës”, thotë Alan Boss, ekspert në studimet mbi krijimin e planetëve.

Ai shton se mosha e 13 miliardë-vjeçare e planetit bën që ai të jetë unik ndërmjet rreth 100 të tillëve që janë zbuluar shumë më afër sistemit tonë djellor viteve të fundit.

“Është fjala me sa duket për yje jo më të vjetër se Dielli ynë, por në këtë rast, planeti mund të jetë krijuar, jo vetëm si një planet gjigand prej gazi, por edhe si i banueshëm, ku jeta mund të jetë zhvilluar e zhdukur para miliarda vjetësh, shumë kohë para se ne të bëheshim pjesë e kësaj galaksie”, thotë zoti Boss.

Grumbulli i trupave qiellorë ku bën pjesë planeti, është aq i vjetër sa në të nuk gjenden elemente të rënda, të tilla si hekuri, që është krijuar me shumicë më vonë në përbërje të yjeve. Elemente të tilla ndodhen në përbërje të Tokës dhe planeteve të tjera të Sistemit Diellor.Disa astronomë e kanë mbështetur tezën se në gjirin e të ashtuquajturve ”grumbuj yjesh sferikë” nuk mund të bëjnë pjesë planete, tezë e cila ishte mbështetur edhe nga të dhënat e grumbulluara nga teleskopi Hubble në vitin 1999. Ky i fundit nuk arriti të zbulonte asnjë planet të tillë në grumbujt e largët të yjeve, por me sa duket kishte kërkuar në drejtim të gabuar.Zbulimi i fundit mbështet teorinë e një makanizmi alternativ të krijimit të planeteve. Trupat e Sistemit Diellor e me sa duket, shumë planetë të tjerë, mendohet se janë krijuar gjatë miliona vjetëve nga grumbullimi i materies si rezultat i tërheqjes gravitacionale të thërmijave të pluhurit kozmik dhe shkrirjes me grumbuj të tjerë. Por eksperti i astronomisë Alan Boss, thotë se me sa duket planetet mund të krijohen jo vetëm nga elementë shkëmborë, por edhe nga gazrat.