Misteret e sjelljeve tona

Revista "New Scientist" ka hartuar një listë të disa prej sjelljeve dhe reagimeve të përditshme njerëzore, të cilat vazhdojnë të mbeten një mister për shkencëtarët, pavarësisht tentativave të tyre të vazhdueshme për t‘i zbërthyer.

Në këtë kategori mund të fusim arsyet që na bëjnë të puthim, të skuqemi nga turpi, apo të kapim hundën e veshin kur jemi në siklet. Bëhet fjalë për sjellje shumë njerëzore, të përditshme dhe krejt normale, por që kanë mbetur një mister. Ajo çka është interesante, është fakti se të tilla veprime e reagime janë të shumta dhe enigmatike njëherazi.

Këto gjeste, edhe pse mund të duken shumë të thjeshta, janë të vështira për sa i përket gjetjes së shkaqeve e rrënjëve të tyre. Ja disa prej teorive që mundohen të japin një shpjegim, që mbetet i hapur për diskutim, për sugjerim dhe ndryshime.

Altruizmi- Dhënia e gjërave pa pasur asnjë qëllim përfi timi është një veprim shumë i pakuptimtë nga pikëpamja evolutive. Por është një nga gjërat më të bukura e vlerat më të mëdha të qenies njerëzore që i jep më shumë kënaqësi atij që dhuron, se sa atij që përfi ton prej dhuratës.

Ëndërrimi- Sipas teorisë së Frojdit, për shpjegimin e prejardhjes dhe domethënies së ëndrrave, këto të fundit janë shprehje e nënndërgjegjes sonë, dëshirave të fshehta e të shtypura. Por kjo teori së fundi është hedhur pjesërisht poshtë. Sipas disa teorive të tjera, ëndrrat na ndihmojnë që të përpunojmë emocionet, por ndërkohë ka mbetur e pashpjegueshme arsyeja se përse shohim ëndrra me vizione e pamje të çuditshme.

Qimet e trupit- Kafshët i kanë në sasi shumë më të mëdha. Për sa u përket njerëzve, ato deri tani dihet se kanë funksion mbrojtjen, mbajtjen ngrohtë dhe ruajtjen e disa organeve të brishta.

Adoleshenca- Asnjë qenie tjetër, përveç njeriut, nuk e ka periudhën e adoleshencës, ato vitet e vështira e me shumë shpërthime të papritura që ndajnë fëmijërinë nga rinia. Sipas një shpjegimi, kjo periudhë disavjeçare i jep mundësi trurit që të riorganizohet për të funksionuar ndryshe nga sa ka funksionuar në fëmijëri, ose sipas një tjetër shpjegimi, ajo është një periudhë eksperimentale për shumë gjeste e veprime, para kalimit në moshën më të sigurt e të ekuilibruar të rinisë së hershme.

Arti – Pikturimi, vallëzimi, muzika, skulptura, të gjitha këto mund të jenë elemente me të cilat përpiqemi të impresionojmë personin e gjinisë së kundërt. Megjithatë, kjo mund të jetë mjet për zgjerimin e dijës apo ndarjen e përvojës.

Futja e gishtave në hundë - shprehi e keqe, megjithatë e zakonshme prej së cilës s’ka shumë dobi. Rreth ¼ e adoleshentëve mesatarisht katër herë në ditë fusin gishtat në hundë dhe më pas “shijojnë gërmimet e tyre”. Marrë parasysh se kjo gjë nuk është aspak ushqyese, pse e bëjnë njerëzit këtë? Disa mendojnë se forcon sistemin e imunitetit!

Skuqja- Charles Darwin u përpoq të shpjegojë se pse evolucioni na bënë të skuqemi kur gënjejmë, gjë që paralajmëron njerëzit tjerë. Megjithatë disa mendojnë se kjo mund të ndihmojë që të tejkalohen grindjet apo të forcohet intimiteti duke zbuluar dobësinë.

Buzëqeshja- Kur qeshim, lirohet endofrina që na bënë më të disponuar gjë që duket si arsyeje e qartë. Megjithatë, studimi dhjetëvjeçar zbuloi se komentet banale më shumë se shakatë i nxisin buzëqeshjet.

Puthjet- Arsyet për puthje vështirë s ejani gjenetike sepse këtë nuk e bëjnë të gjitha shoqëritë. Ekzistojnë teori që thonë se puthjet lidhen me kujtimet të thithjes së gjirit, dhe se njerëzit e parë i ushqenin fëmijët e vetë gojë me gojë për t’ua hequr shprehinë e thithjes së gjirit, gjë që shtoi lidhjen mes këmbimit të pështymës dhe kënaqësisë.

Besimi në të panjohurën- Praktikë e pazakontë që s’ka shumë kuptim evolutiv. Megjithatë, njerëzit e parë do të kishin shumë dobi po të mos besonin se ulërima e luanit në barë është ‘vetëm era’.

okey.... vertet kemi mistere te sjelljeve tona

flm.....

sps..

temee mire